Đánh giá thị trường Myanmar

Myanmar, với dân số hơn 55 triệu người và vị trí chiến lược trong khu vực ASEAN, từng là một thị trường đầy tiềm năng trước khi rơi vào khủng hoảng chính trị và kinh tế. Là một phần của chiến lược xúc tiến thương mại của Công ty Cổ phần Tập đoàn Cầu nối ASEAN (ASEB Group), bài đánh giá này cung cấp cái nhìn toàn diện về thị trường Myanmar, tập trung vào bốn khía cạnh chính: Tổng quan kinh tế, Cơ hội đầu tư và thương mại, Thách thức thị trường, và Chiến lược thâm nhập thị trường. Những phân tích này dựa trên dữ liệu cập nhật đến năm 2025, nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp định hướng chiến lược một cách thận trọng trong bối cảnh bất ổn hiện tại.

Tổng quan kinh tế

Myanmar đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng kinh tế sâu sắc, được mô tả là “polycrisis” – sự kết hợp giữa bất ổn chính trị, xung đột vũ trang, suy thoái kinh tế và thách thức khí hậu. Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), tăng trưởng GDP thực tế dự kiến chỉ đạt 1,9% vào năm 2025, trong khi lạm phát lên đến 30%. GDP của Myanmar ước tính khoảng 65-70 tỷ USD vào năm 2024, nhưng tăng trưởng chậm lại do tác động kéo dài của cuộc đảo chính quân sự năm 2021 và các cuộc xung đột nội bộ.

Nền kinh tế Myanmar phụ thuộc chủ yếu vào nông nghiệp (chiếm khoảng 25% GDP), khai thác tài nguyên (dầu khí, ngọc bích, gỗ), và dịch vụ. Tuy nhiên, từ năm 2021, kinh tế đã suy giảm mạnh, với lạm phát cao, nghèo đói tăng lên 50% dân số, và thực lương giảm 20-30%. Các ngành như sản xuất và du lịch bị ảnh hưởng nghiêm trọng, trong khi xuất khẩu giảm do nhu cầu toàn cầu yếu và các lệnh trừng phạt quốc tế. Chính phủ quân sự (SAC) đã cố gắng ổn định bằng cách kiểm soát ngoại hối và đầu tư vào cơ sở hạ tầng, nhưng hiệu quả hạn chế do xung đột lan rộng. Theo Ngân hàng Thế giới, dù có thể phục hồi nhẹ vào năm 2025, các hộ gia đình bị ảnh hưởng bởi xung đột và thiên tai sẽ đối mặt với thách thức dài hạn.

Dân số trẻ (độ tuổi trung bình khoảng 29) và đô thị hóa đang diễn ra, nhưng di cư ồ ạt (hàng triệu người rời bỏ đất nước) đã làm giảm lực lượng lao động và tiêu dùng nội địa. Tổng thể, Myanmar đang ở giai đoạn mong manh, với dự báo tăng trưởng thấp trong giai đoạn 2024-2028 theo Economist Intelligence Unit (EIU).

Cơ hội đầu tư và thương mại

Dù đang trong khủng hoảng, Myanmar vẫn có một số cơ hội đầu tư và thương mại, chủ yếu trong các lĩnh vực tài nguyên thiên nhiên và nông nghiệp. Quốc gia này giàu tài nguyên như dầu khí, khoáng sản (ngọc bích, thiếc), và nông sản (gạo, đậu, cao su), tạo tiềm năng cho xuất khẩu. Theo Asian Development Bank (ADB), các lĩnh vực như năng lượng tái tạo và cơ sở hạ tầng có thể mang lại cơ hội nếu tình hình ổn định. Ví dụ, các dự án thủy điện và khai thác khí đốt vẫn thu hút đầu tư từ Trung Quốc và Thái Lan, dù bị ảnh hưởng bởi xung đột.

Thương mại điện tử và công nghệ có thể phát triển nhờ dân số trẻ và kết nối internet ngày càng tăng, nhưng hiện tại bị hạn chế bởi kiểm soát của chính quyền. Một số cơ hội nằm ở lĩnh vực nhân đạo và cứu trợ, với các tổ chức quốc tế đầu tư vào giáo dục, y tế và nông nghiệp bền vững. Theo ISEAS, nếu có tiến triển chính trị, kinh tế có thể phục hồi nhanh nhờ vị trí địa lý gần Ấn Độ Dương và ASEAN. Tuy nhiên, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đã giảm mạnh từ 2,5 tỷ USD năm 2020 xuống dưới 1 tỷ USD năm 2024 do rủi ro chính trị.

Các ngành như dệt may và thực phẩm chế biến có thể là điểm sáng nếu các lệnh trừng phạt được nới lỏng, nhưng hiện tại, cơ hội chủ yếu dành cho các doanh nghiệp địa phương hoặc đối tác với chính quyền. Các diễn đàn như Asia Society nhấn mạnh rằng Myanmar có tiềm năng dài hạn nếu giải quyết được xung đột.

Thách thức thị trường

Thách thức lớn nhất của thị trường Myanmar là bất ổn chính trị và xung đột vũ trang, dẫn đến sụp đổ kinh tế và nghèo đói lan rộng. Kể từ đảo chính năm 2021, xung đột đã làm gián đoạn chuỗi cung ứng, phá hủy cơ sở hạ tầng và gây ra lạm phát cao (30% năm 2025 theo IMF). Di cư hàng loạt (hàng triệu người rời bỏ đất nước) dẫn đến thiếu lao động và giảm tiêu dùng.

Các lệnh trừng phạt quốc tế từ Mỹ, EU và các nước khác đã hạn chế thương mại và đầu tư, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng và khai thác. Tham nhũng, kiểm soát ngoại hối nghiêm ngặt và biến động tỷ giá (hắc thị cao hơn tỷ giá chính thức gấp đôi) làm tăng chi phí kinh doanh. Thiên tai như động đất và lũ lụt càng làm trầm trọng hóa tình hình, ảnh hưởng đến nông nghiệp – ngành chiếm 30% lực lượng lao động. Theo UNDP, nghèo đói đã tăng từ 25% năm 2017 lên 50% năm 2024, với thực lương giảm và bất bình đẳng gia tăng.

Rủi ro an ninh cao, đặc biệt ở các vùng biên giới, khiến doanh nghiệp nước ngoài phải cân nhắc kỹ lưỡng. Kinh tế mong manh và phân mảnh chính trị sẽ tiếp tục đến năm 2028, theo EIU.

Chiến lược thâm nhập thị trường

Để thâm nhập thị trường Myanmar trong bối cảnh hiện tại, các doanh nghiệp cần áp dụng cách tiếp cận thận trọng và linh hoạt. ASEB khuyến nghị các chiến lược sau:

Nghiên cứu rủi ro kỹ lưỡng: Đánh giá tình hình chính trị và an ninh trước khi đầu tư. ASEB cung cấp báo cáo phân tích thị trường, sử dụng dữ liệu từ các nguồn quốc tế để xác định các lĩnh vực ít rủi ro như nông nghiệp và hàng hóa cơ bản.
Hợp tác với đối tác địa phương: Làm việc với các doanh nghiệp địa phương hoặc tổ chức quốc tế để giảm rủi ro và tuân thủ quy định. ASEB hỗ trợ kết nối với đối tác đáng tin cậy, tập trung vào các lĩnh vực ổn định như xuất khẩu nông sản.
Tập trung vào các kênh an toàn: Ưu tiên thương mại gián tiếp hoặc hỗ trợ nhân đạo thay vì đầu tư trực tiếp. Khai thác thương mại điện tử nếu có thể, nhưng cần theo dõi kiểm soát internet.
Chuẩn bị cho phục hồi dài hạn: Theo dõi tiến triển chính trị và chuẩn bị kế hoạch cho kịch bản ổn định. ASEB cung cấp tư vấn về tuân thủ trừng phạt và chiến lược thích ứng với biến động.

Kết luận

Thị trường Myanmar đang ở giai đoạn khó khăn với tăng trưởng thấp, lạm phát cao và bất ổn chính trị, nhưng vẫn giữ tiềm năng dài hạn nhờ tài nguyên và vị trí địa lý. Các doanh nghiệp cần cân nhắc rủi ro cao trước khi tham gia, tập trung vào các lĩnh vực bền vững và hợp tác địa phương. Với chuyên môn trong xúc tiến thương mại, Công ty Cổ phần Tập đoàn Cầu nối ASEAN cam kết hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam đánh giá và tiếp cận thị trường Myanmar một cách an toàn, thông qua nghiên cứu sâu và kết nối chiến lược. Bằng cách chuẩn bị kỹ lưỡng, các doanh nghiệp có thể sẵn sàng khai thác cơ hội khi tình hình cải thiện, góp phần vào sự ổn định và phát triển khu vực ASEAN.